Trật xương bánh chè, tình trạng xương bánh chè (xương bánh chè) bị trật hoặc di chuyển ra khỏi vị trí bình thường, là một vấn đề chỉnh hình phổ biến, đặc biệt là ở một số giống chó nhất định. Thật không may, chó sục dễ mắc phải tình trạng này. Bài viết này khám phá những lý do đằng sau khuynh hướng này, đi sâu vào các yếu tố di truyền, các cân nhắc về giải phẫu và các yếu tố góp phần khác khiến chó sục dễ mắc phải hơntrật xương bánh chè.
🧬 Khuynh hướng di truyền ở chó sục
Di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của trật xương bánh chè. Một số gen nhất định, khi có mặt, có thể làm tăng khả năng chó mắc phải tình trạng này. Những gen này có thể ảnh hưởng đến cấu trúc của chân sau và độ sâu của rãnh ròng rọc (rãnh ở xương đùi nơi xương bánh chè nằm).
Chó sục, là một nhóm giống, đã được lai tạo có chọn lọc cho nhiều đặc điểm khác nhau qua nhiều thế hệ. Việc lai tạo có chọn lọc này vô tình có thể tập trung các gen liên quan đến trật xương bánh chè. Do đó, một số giống chó sục có tỷ lệ mắc bệnh này cao hơn so với các giống khác.
Những người nhân giống có trách nhiệm cố gắng giảm thiểu sự xuất hiện của các rối loạn di truyền bằng cách lựa chọn cẩn thận các cặp sinh sản. Họ thường sàng lọc các cặp cha mẹ tiềm năng để tìm các dấu hiệu di truyền đã biết và các vấn đề về chỉnh hình. Tuy nhiên, bản chất phức tạp của di truyền khiến việc loại bỏ hoàn toàn rủi ro trở nên khó khăn.
🦴 Các yếu tố giải phẫu góp phần gây trật xương bánh chè
Giải phẫu của chi sau rất quan trọng trong việc duy trì sự theo dõi xương bánh chè đúng cách. Một số yếu tố giải phẫu có thể góp phần vào sự phát triển của trật xương bánh chè ở chó sục. Các yếu tố này bao gồm độ sâu của rãnh ròng rọc, sự liên kết của cơ tứ đầu đùi và hình dạng của xương đùi và xương chày.
Rãnh ròng rọc nông là một trong những bất thường về mặt giải phẫu phổ biến nhất liên quan đến trật xương bánh chè. Khi rãnh không đủ sâu, xương bánh chè có nhiều khả năng bị trượt ra khỏi vị trí, đặc biệt là trong khi hoạt động. Độ nông này có thể do di truyền hoặc phát triển do sự phát triển bất thường của xương.
Sự lệch trục của cơ tứ đầu đùi cũng có thể góp phần gây trật xương bánh chè. Nếu cơ tứ đầu đùi kéo xương bánh chè sang một bên (ra phía ngoài chân), nó có thể khiến xương bánh chè bị trật. Sự lệch trục này có thể là do sự bám dính cơ bất thường hoặc biến dạng xương.
Hơn nữa, dị tật ở xương đùi hoặc xương chày có thể ảnh hưởng đến sự liên kết của toàn bộ chi sau, làm tăng nguy cơ trật xương bánh chè. Những dị tật này có thể thay đổi lực tác động lên xương bánh chè, khiến xương bánh chè dễ bị dịch chuyển hơn.
🐕 Các giống chó sục cụ thể có nguy cơ cao hơn
Mặc dù trật xương bánh chè có thể xảy ra ở bất kỳ giống chó sục nào, một số giống chó thường bị ảnh hưởng nhiều hơn những giống chó khác. Các giống chó sục nhỏ hơn, chẳng hạn như Yorkshire Terrier, Chihuahua (thường được xếp vào nhóm giống chó đồ chơi, nhưng có đặc điểm giống chó sục) và Boston Terrier, có xu hướng mắc tình trạng này cao hơn.
Lý do cho khả năng mắc bệnh tăng lên này ở các giống chó nhỏ hơn có thể là do sự kết hợp giữa khuynh hướng di truyền và các yếu tố giải phẫu. Những con chó nhỏ hơn thường có cấu trúc xương mỏng manh hơn, điều này có thể khiến chúng dễ bị trật xương bánh chè hơn.
Các giống chó sục lớn hơn, chẳng hạn như Airedale Terrier và Irish Terrier, cũng có thể bị trật xương bánh chè, mặc dù tỷ lệ mắc bệnh có thể thấp hơn so với các giống chó nhỏ hơn. Bất kể kích thước của giống chó, điều quan trọng là chủ sở hữu chó sục phải nhận biết các dấu hiệu trật xương bánh chè và tìm kiếm sự chăm sóc của bác sĩ thú y nếu họ nghi ngờ chó của mình có thể bị ảnh hưởng.
🩺 Nhận biết các triệu chứng của trật xương bánh chè
Việc nhận biết các triệu chứng trật xương bánh chè là rất quan trọng để chẩn đoán và điều trị sớm. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng có thể khác nhau tùy thuộc vào mức độ trật khớp. Trong trường hợp nhẹ, chó chỉ có thể thỉnh thoảng khập khiễng hoặc dáng đi loạng choạng.
Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, xương bánh chè có thể bị trật khớp thường xuyên hơn, gây ra tình trạng khập khiễng và đau dai dẳng. Chó có thể giơ chân lên trong vài bước trước khi trở lại dáng đi bình thường. Theo thời gian, trật khớp mãn tính có thể dẫn đến viêm khớp và các thay đổi thoái hóa khớp khác.
Các dấu hiệu khác của trật xương bánh chè bao gồm:
- Không muốn nhảy hoặc leo cầu thang
- Cứng ở chân sau
- Tiếng kêu lách cách hoặc tiếng nổ lách tách ở đầu gối
- Tư thế hoặc dáng đi bất thường
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào trong số này ở chó sục của mình, điều cần thiết là phải tham khảo ý kiến bác sĩ thú y để được kiểm tra và chẩn đoán kỹ lưỡng. Can thiệp sớm có thể giúp kiểm soát tình trạng bệnh và ngăn ngừa các biến chứng tiếp theo.
🛡️ Chẩn đoán và lựa chọn điều trị
Chẩn đoán trật xương bánh chè thường bao gồm việc khám sức khỏe của bác sĩ thú y. Bác sĩ thú y sẽ sờ khớp gối để đánh giá độ ổn định của xương bánh chè và kiểm tra xem có dấu hiệu đau hoặc viêm nào không. Chụp X-quang có thể được thực hiện để đánh giá sự liên kết của xương và đánh giá xem có dấu hiệu viêm khớp nào không.
Việc điều trị trật xương bánh chè phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các trường hợp nhẹ có thể được điều trị bằng phương pháp bảo tồn, chẳng hạn như kiểm soát cân nặng, hạn chế tập thể dục và dùng thuốc giảm đau. Vật lý trị liệu cũng có thể có lợi trong việc tăng cường sức mạnh cho các cơ xung quanh khớp gối.
Các trường hợp trật xương bánh chè nghiêm trọng hơn thường cần can thiệp phẫu thuật. Một số kỹ thuật phẫu thuật có thể được sử dụng để điều chỉnh các bất thường giải phẫu cơ bản và ổn định xương bánh chè. Các kỹ thuật này bao gồm:
- Phẫu thuật ròng rọc: Làm sâu rãnh ròng rọc để hỗ trợ xương bánh chè tốt hơn.
- Chuyển vị củ chày (TTT): Di chuyển củ chày (phần xương nhô ra nơi gân bánh chè bám vào) để cải thiện sự liên kết của cơ tứ đầu đùi.
- Ghép bên: Thắt chặt các mô ở bên ngoài khớp gối để ngăn ngừa trật khớp bên.
Việc lựa chọn kỹ thuật phẫu thuật sẽ phụ thuộc vào các bất thường về giải phẫu cụ thể có trong từng trường hợp. Chăm sóc hậu phẫu là rất quan trọng để phục hồi thành công. Điều này thường bao gồm kiểm soát cơn đau, hạn chế vận động và vật lý trị liệu.
❤️ Chiến lược phòng ngừa và quản lý
Mặc dù không thể ngăn ngừa hoàn toàn tình trạng trật xương bánh chè ở những chú chó sục dễ mắc bệnh, nhưng có một số chiến lược có thể giúp giảm thiểu rủi ro và kiểm soát tình trạng này. Các hoạt động nhân giống có trách nhiệm là điều cần thiết để giảm tỷ lệ mắc các rối loạn di truyền.
Người nhân giống nên sàng lọc các cặp chó có khả năng sinh sản để phát hiện trật xương bánh chè và các vấn đề chỉnh hình khác. Họ cũng nên tránh nhân giống những con chó có tiền sử trật xương bánh chè. Duy trì cân nặng khỏe mạnh là rất quan trọng để ngăn ngừa căng thẳng quá mức lên các khớp. Những con chó thừa cân có nhiều khả năng phát triển trật xương bánh chè và các vấn đề chỉnh hình khác.
Tập thể dục thường xuyên rất quan trọng để duy trì sức mạnh cơ bắp và sự linh hoạt của khớp. Tuy nhiên, điều cần thiết là tránh các hoạt động gây căng thẳng quá mức cho khớp gối, chẳng hạn như nhảy và chạy trên bề mặt cứng. Một chế độ ăn uống cân bằng cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho sức khỏe của xương và khớp cũng rất cần thiết.
Kiểm tra thú y thường xuyên có thể giúp phát hiện sớm các dấu hiệu trật xương bánh chè và cho phép can thiệp kịp thời. Nếu chó sục của bạn được chẩn đoán bị trật xương bánh chè, điều quan trọng là phải tuân theo các khuyến nghị của bác sĩ thú y về cách điều trị và quản lý. Với sự chăm sóc thích hợp, nhiều chú chó bị trật xương bánh chè có thể sống một cuộc sống vui vẻ và năng động.
