Đôi khi, những thay đổi ở móng tay của bạn có thể không chỉ là vấn đề thẩm mỹ. Trong khi nhiều vấn đề về móng tay là do các yếu tố tại chỗ như chấn thương hoặc nhiễm nấm, một số vấn đề về móng tay thực sự có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn. Việc chú ý đến màu sắc, kết cấu và tốc độ phát triển của móng tay có thể cung cấp manh mối có giá trị về sức khỏe và trạng thái khỏe mạnh tổng thể của bạn. Bài viết này khám phá mối liên hệ giữa các bất thường ở móng tay và các bệnh toàn thân tiềm ẩn.
Hiểu về giải phẫu và sự phát triển của móng tay
Móng tay được cấu tạo từ keratin, một loại protein cũng có trong da và tóc. Chúng mọc ra từ ma trận, nằm ở gốc móng dưới lớp biểu bì. Móng tay khỏe mạnh thường nhẵn, có màu hồng và không có rãnh hoặc hố.
Sự phát triển của móng là một quá trình chậm. Móng tay phát triển khoảng 3 mm mỗi tháng, trong khi móng chân phát triển chậm hơn, khoảng 1 mm mỗi tháng. Tốc độ phát triển chậm này có nghĩa là những thay đổi ở móng có thể mất vài tuần hoặc vài tháng mới trở nên đáng chú ý.
Do sự phát triển chậm, bất kỳ sự gián đoạn hoặc thay đổi nào trong ma trận móng do bệnh tật hoặc chấn thương đều có thể nhìn thấy được rất lâu sau sự kiện ban đầu. Kiểm tra móng thường xuyên cho phép bạn phát hiện sớm bất kỳ bất thường nào.
Sự đổi màu móng tay và ý nghĩa của nó
Móng tay màu vàng
Móng tay vàng là một vấn đề phổ biến, thường do nhiễm nấm. Tuy nhiên, chúng cũng có thể chỉ ra các tình trạng sức khỏe tiềm ẩn nghiêm trọng hơn. Hội chứng móng tay vàng, một tình trạng hiếm gặp, đặc trưng bởi móng tay vàng, phù bạch huyết (sưng ở chân tay) và các vấn đề về hô hấp.
Các nguyên nhân tiềm ẩn khác gây ra móng tay vàng bao gồm bệnh vẩy nến, rối loạn tuyến giáp và bệnh tiểu đường. Một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc kháng sinh tetracycline, cũng có thể dẫn đến tình trạng đổi màu móng tay.
Nếu móng tay bạn có màu vàng và kèm theo các triệu chứng khác, chẳng hạn như khó thở hoặc sưng tấy, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để được chẩn đoán và điều trị thích hợp.
Móng tay trắng (Leukonychia)
Bạch móng, hay móng tay trắng, có thể biểu hiện dưới nhiều dạng khác nhau. Bạch móng chấm, đặc trưng bởi các đốm trắng nhỏ, thường do các vết thương nhỏ ở ma trận móng và thường vô hại.
Tuy nhiên, bệnh bạch móng toàn phần, khi toàn bộ phiến móng có màu trắng, có thể liên quan đến các tình trạng nghiêm trọng hơn. Các tình trạng này bao gồm bệnh gan, bệnh thận, suy tim sung huyết và bệnh tiểu đường.
Nếu bạn nhận thấy sự thay đổi đáng kể về màu sắc móng tay, đặc biệt là khi kèm theo các triệu chứng bệnh tật khác, hãy nhanh chóng tìm kiếm lời khuyên y tế.
Móng tay màu xanh
Móng tay xanh, hay chứng tím tái, biểu thị tình trạng thiếu oxy trong máu. Điều này có thể do các vấn đề về hô hấp, chẳng hạn như hen suyễn hoặc khí phế thũng, hoặc do các vấn đề về tim mạch, chẳng hạn như bệnh tim.
Tiếp xúc với nhiệt độ lạnh cũng có thể gây ra tình trạng đổi màu xanh tạm thời ở móng do co mạch. Tuy nhiên, tình trạng móng xanh dai dẳng cần được đánh giá y tế.
Nếu bạn thấy móng tay xanh kèm theo khó thở, đau ngực hoặc chóng mặt, hãy tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay lập tức.
Móng tay màu nâu
Móng tay màu nâu có thể do một số yếu tố gây ra, bao gồm nhiễm nấm, rối loạn tuyến giáp và một số loại thuốc. Ngộ độc asen cũng có thể dẫn đến tình trạng móng tay đổi màu nâu.
Trong một số trường hợp, các vệt hoặc dải màu nâu trên móng tay có thể là dấu hiệu của bệnh u hắc tố, một loại ung thư da. Điều này đặc biệt đáng lo ngại nếu vệt mới, thay đổi về kích thước hoặc màu sắc, hoặc liên quan đến đau hoặc chảy máu.
Bất kỳ sự đổi màu nâu mới hoặc bất thường nào trên móng tay đều cần được bác sĩ da liễu đánh giá để loại trừ bệnh ung thư hắc tố.
Móng tay xanh
Móng tay xanh thường do nhiễm trùng vi khuẩn, phổ biến nhất là Pseudomonas aeruginosa. Vi khuẩn này phát triển mạnh trong môi trường ẩm ướt và có thể lây nhiễm vào nền móng, dẫn đến đổi màu xanh lục.
Hội chứng móng tay xanh thường thấy ở những người thường xuyên ngâm tay vào nước hoặc làm việc trong môi trường ẩm ướt. Điều trị thường bao gồm thuốc kháng sinh tại chỗ hoặc uống.
Giữ tay và móng tay khô có thể giúp ngăn ngừa hội chứng móng tay xanh. Tránh tiếp xúc lâu với nước và đảm bảo vệ sinh đúng cách.
Những thay đổi về kết cấu và cấu trúc móng
Rỗ móng tay
Rỗ móng là tình trạng xuất hiện các vết lõm hoặc rỗ nhỏ trên bề mặt móng. Tình trạng này thường liên quan đến bệnh vẩy nến, một tình trạng da mãn tính. Rỗ móng cũng có thể thấy ở những người bị bệnh chàm, rụng tóc từng vùng (một rối loạn tự miễn gây rụng tóc) và hội chứng Reiter (một loại viêm khớp).
Mức độ nghiêm trọng của tình trạng rỗ móng có thể thay đổi từ một vài vết rỗ nông đến nhiều vết rỗ sâu. Kiểu mẫu và sự phân bố của các vết rỗ có thể cung cấp manh mối về nguyên nhân cơ bản.
Nếu bạn thấy móng tay bị rỗ, đặc biệt là khi bạn có tiền sử bệnh vẩy nến hoặc các bệnh tự miễn khác, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ da liễu để được đánh giá và điều trị.
Đường gờ móng tay
Các đường gờ dọc, chạy từ lớp biểu bì đến đầu móng, là phổ biến và thường vô hại. Chúng có xu hướng trở nên rõ hơn theo tuổi tác. Tuy nhiên, các đường gờ rõ rệt hoặc bất thường đôi khi có thể chỉ ra các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
Các đường gờ ngang, còn được gọi là đường Beau, đáng lo ngại hơn. Chúng có thể do sự gián đoạn tạm thời trong quá trình phát triển của móng do bệnh tật, chấn thương hoặc căng thẳng. Các đường Beau có thể xuất hiện ở những người bị nhiễm trùng nặng, hóa trị hoặc suy dinh dưỡng.
Nếu móng tay bạn xuất hiện đường Beau, điều quan trọng là phải xác định và giải quyết nguyên nhân cơ bản để ngăn ngừa những bất thường khác ở móng.
Móng tay nhọn
Móng tay dùi trống được đặc trưng bởi sự mở rộng của các đầu ngón tay và sự thay đổi góc của nền móng. Móng tay trở nên tròn và cong, giống như một chiếc dùi cui. Móng tay dùi trống thường liên quan đến các bệnh phổi mãn tính, chẳng hạn như ung thư phổi, xơ nang và giãn phế quản.
Nó cũng có thể được nhìn thấy ở những người mắc bệnh tim, bệnh gan và bệnh viêm ruột. Móng tay dùi trống phát triển dần dần theo thời gian và thường không đau.
Nếu bạn thấy móng tay dùi trống, điều quan trọng là phải tham khảo ý kiến chuyên gia chăm sóc sức khỏe để tìm hiểu nguyên nhân cơ bản và nhận được phương pháp điều trị thích hợp.
Móng tay thìa (Koilonychia)
Móng tay hình thìa, hay koilonychia, có đặc điểm là móng tay mỏng và lõm, giống như một chiếc thìa. Tình trạng này thường liên quan đến thiếu máu do thiếu sắt. Nó cũng có thể được nhìn thấy ở những người bị bệnh hemochromatosis (một tình trạng mà cơ thể hấp thụ quá nhiều sắt), suy giáp và hiện tượng Raynaud (một tình trạng ảnh hưởng đến lưu lượng máu đến các ngón tay và ngón chân).
Trong một số trường hợp, móng thìa có thể do chấn thương lặp đi lặp lại ở móng hoặc tiếp xúc với một số hóa chất. Việc giải quyết nguyên nhân cơ bản, chẳng hạn như thiếu sắt, thường có thể cải thiện vẻ ngoài của móng.
Nếu bạn bị móng tay thìa, bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng thiếu sắt và các tình trạng bệnh tiềm ẩn khác.
Những bất thường khác ở móng tay
bong móng
Onycholysis là tình trạng tách rời của phiến móng khỏi nền móng. Điều này có thể do chấn thương, nhiễm nấm, bệnh vẩy nến, rối loạn tuyến giáp và một số loại thuốc. Móng tách ra có màu trắng hoặc đục.
Tránh chấn thương móng, điều trị các bệnh nhiễm trùng tiềm ẩn và kiểm soát các tình trạng như bệnh vẩy nến và rối loạn tuyến giáp có thể giúp ngăn ngừa tình trạng bong móng.
Giữ móng tay ngắn và khô cũng có thể làm giảm nguy cơ móng bị tách ra thêm.
Viêm quanh móng
Viêm quanh móng là tình trạng nhiễm trùng da quanh móng. Viêm quanh móng cấp tính thường do vi khuẩn gây ra và phát triển nhanh chóng, thường là sau một chấn thương nhỏ. Viêm quanh móng mãn tính phát triển chậm và thường do nấm men hoặc nấm gây ra.
Các triệu chứng của viêm quanh móng bao gồm đỏ, sưng, đau và mủ quanh móng. Điều trị có thể bao gồm thuốc kháng sinh, thuốc chống nấm hoặc dẫn lưu bất kỳ áp xe nào.
Tránh làm tổn thương móng tay và giữ cho bàn tay sạch sẽ, khô ráo có thể giúp ngăn ngừa viêm quanh móng.
Những câu hỏi thường gặp (FAQ)
Khi nào tôi nên đi khám bác sĩ về các vấn đề về móng tay?
Bạn nên đi khám bác sĩ nếu bạn nhận thấy bất kỳ thay đổi đột ngột hoặc đáng kể nào ở móng tay, chẳng hạn như đổi màu, dày lên, tách khỏi nền móng, chảy máu hoặc đau. Nếu bạn có các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, sưng hoặc khó thở, hãy đi khám ngay lập tức.
Sơn móng tay có thể gây ra vấn đề về móng không?
Có, việc sử dụng sơn móng tay thường xuyên, đặc biệt là sơn màu tối, đôi khi có thể dẫn đến tình trạng móng bị đổi màu và khô. Nước tẩy sơn móng tay gốc acetone cũng có thể làm móng yếu đi. Điều quan trọng là bạn phải cho móng nghỉ ngơi sau khi sơn và sử dụng lớp sơn lót dưỡng ẩm.
Móng tay giả có gây hại cho móng tay thật của tôi không?
Móng tay giả có thể làm hỏng móng thật của bạn nếu chúng được gắn hoặc tháo ra không đúng cách. Quá trình gắn móng tay giả có thể làm mỏng phiến móng tự nhiên, khiến móng dễ bị gãy và nhiễm trùng hơn. Điều quan trọng là phải chọn một tiệm làm móng có uy tín và tuân thủ đúng hướng dẫn chăm sóc sau khi gắn.
Làm sao để giữ móng tay khỏe mạnh?
Để duy trì móng tay khỏe mạnh, hãy giữ móng sạch và khô, tránh cắn hoặc ngoáy móng, và sử dụng kem dưỡng ẩm thường xuyên. Đeo găng tay khi làm việc nhà hoặc làm việc với hóa chất. Ăn chế độ ăn cân bằng giàu vitamin và khoáng chất, và cân nhắc dùng viên bổ sung biotin nếu được bác sĩ khuyên dùng.
Nhiễm trùng nấm móng có thể lan sang các bộ phận khác trên cơ thể không?
Mặc dù không phổ biến, nhiễm nấm móng có khả năng lây lan sang các bộ phận khác của cơ thể, đặc biệt là nếu không được điều trị trong thời gian dài. Nhiễm trùng có thể lan sang vùng da xung quanh móng, gây ra bệnh nấm ở chân, hoặc thậm chí sang các móng khác. Những người có hệ thống miễn dịch suy yếu có nguy cơ nhiễm trùng lây lan cao hơn. Điều quan trọng là phải tìm cách điều trị kịp thời để ngăn ngừa bất kỳ khả năng lây lan nào.
